Hoeveel overheidsuitgaven in Nederland zijn kindgericht?

Meer uitgaven aan volwassenen dan aan kinderen  

In Nederland wonen 3,3 miljoen kinderen, dat is bijna 19% van de samenleving. De kindgerichte overheidsuitgaven zijn rond de 12%. Afgezet tegen het Nederlands Bruto Binnenlands Product (BBP) zijn de kindgerichte uitgaven 5% van het BBP. Omgerekend naar euro’s is in de begroting voor 2024 per kind 16.000 euro en per volwassene 25.000 euro gereserveerd.  

Kindgerichte uitgaven lijken niet evenredig mee te groeien

Het onderzoek ‘Kindgerichte uitgaven Rijksoverheid, een eerste trendanalyse’ laat verder zien dat de overheidsuitgaven per hoofd van de bevolking stijgen en de uitgaven per kind niet evenredig mee lijken te groeien. Als percentage van de totale rijksuitgaven, dalen de kindgerichte uitgaven met enkele tienden procenten in 2023-2024 ten opzichte van 2020.  

Inzicht in kindgerichte uitgaven belangrijk

Het inzichtelijk krijgen van de kindgerichte uitgaven van de Nederlandse overheid is een lastige opgave, aldus UNICEF Nederland. De overheidsuitgaven aan kinderen zijn niet transparant en veel posten zijn breed omschreven. Zonder inzicht in publieke uitgaven aan kinderen (0-18), blijft onduidelijk wat de overheid doet voor kinderen en kinderrechten en waar haar prioriteiten liggen als het over kinderen gaat. Het is daarom belangrijk om te weten hoeveel kindgerichte uitgaven een overheid doet. Deze transparantie wordt ook gevraagd in General Comment 19 van het VN-Kinderrechtenverdrag.  

De ministeries SZW en VWS hebben relatief lage kindgerichte uitgaven

In het onderzoek is per ministerie gekeken naar de verhouding tussen kindgerichte uitgaven en het aantal kinderen in de samenleving. Bij het ministerie Justitie en Veiligheid (J&V) staan de kindgerichte uitgaven in verhouding tot het aandeel kinderen in de bevolking. Veel kinderrechten raken aan thema’s als zorg en sociale zekerheid, onderwerpen die beleidsmatig onder de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) vallen. Deze twee ministeries hebben lage kindgerichte uitgaven. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft hoge kindgerichte uitgaven.  

Aanbeveling: inzichtelijke financiën met een duidelijke koers

De staat is primair verantwoordelijk voor de realisatie van kinderrechten en verplicht hier maximaal in te investeren. Het is ingewikkeld om goed zicht te krijgen op de uitgaven die ten goede komen aan kinderen. We zien bovendien dat de uitgaven gefragmenteerd zijn en een duidelijke visie ontbreekt op de rol en uitgaven van de overheid bij het opgroeien van kinderen. Vanuit een sterke visie op jeugd kan een samenhangende jeugdstrategie worden ontwikkeld, doorvertaald in een samenhangend en inzichtelijk budget.  

Laat door groots te investeren in kinderen in de financiën zien dat kinderen er nu al toe doen en belangrijk zijn voor de maatschappij. 

Om kinderen kennis te laten nemen van de uitgaven die aan hen besteed worden, is er een kindvriendelijke versie van de factsheet gemaakt.