Sleutel voor betere asielopvang kinderen ligt nu bij gemeenten

6 oktober 2022

Er moeten meteen maatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat de (crisis)noodopvang voor asielzoekers aan internationale normen voldoet. Dit geldt in het bijzonder voor kinderen in de (crisis)noodopvang en Ter Apel. Dat heeft de rechter bepaald in een rechtszaak die was aangespannen door Vluchtelingenwerk Nederland. UNICEF is opgelucht over de uitspraak, omdat die een grote verbetering kan betekenen van de onaanvaardbare situatie voor kinderen in de asielopvang. 

Kinderen in een noodopvanglocatie in Leeuwarden.

Maatregelen hard nodig

Er moeten snel maatregelen komen om te zorgen voor veilige opvang, met voldoende privacy, eten, toegang tot onderwijs en zorg. Zaken waarover UNICEF al meermalen de noodklok heeft geluid omdat ze voor kinderen en alleenreizende minderjarigen in de noodopvang en crisisnoodopvang niet goed zijn geregeld. 

De rechter heeft ook beslist dat kwetsbaren per direct uit de crisisnoodopvang moeten. Crisisnoodopvang wordt uitgevoerd in tijdelijke locaties, zoals sporthallen. Kwetsbaren, onder wie baby's en hun ouders, alleenreizende kinderen en hoogzwangere vrouwen mogen niet meer in de crisisnoodopvang worden geplaatst. Zij moeten worden overgebracht naar locaties die passen bij hun omstandigheden. 

UNICEF is blij dat er nadrukkelijk aandacht van de rechter is voor de opvang van alleenreizende kinderen. Op dit moment zitten er iedere dag gemiddeld zo'n 250 kinderen in het aanmeldcentrum Ter Apel omdat er te weinig opvangplekken voor hen zijn. In Ter Apel is officieel plek voor 55 kinderen en de rechter heeft nu bepaald dat nog maar maximaal 55 minderjarigen in Ter Apel mogen worden opgevangen. Binnen vijf dagen moeten deze alleenreizende kinderen naar een andere locatie speciaal voor kinderen verhuizen. 

Hopelijk stap in de goede richting

Arja Oomkens, kinderrechtenspecialist van UNICEF, is verheugd dat de rechter zich duidelijk heeft uitgesproken over de situatie voor kinderen en alleenreizende minderjarigen in de noodopvang en crisisnoodopvang. ‘De rechter stelt overduidelijk dat de huidige situatie in de noodopvang onhoudbaar is voor kinderen. Dat zeggen wij al veel langer, maar er kwam geen verbetering. We zijn opgelucht dat er nu een harde grens wordt gesteld aan de onaanvaardbare toestanden voor kinderen en jongeren in Ter Apel. In het vervolg mogen nog maar 55 kinderen daar vijf dagen verblijven. Ook zijn we positief dat kinderen in de noodopvang en crisisnoodopvang binnen drie maanden naar school moeten kunnen. Dat bevestigt ook dat het voortdurende verhuizen van kinderen nu eindelijk moet stoppen. En dat kinderen toegang moeten krijgen tot speelvoorzieningen binnen of buiten.’ 

‘We hopen dat hiermee een stap wordt gezet naar minder schadelijke omstandigheden van kwetsbare kinderen die al heel veel hebben meegemaakt. Het is nu aan kabinet en gemeenten om dit ook daadwerkelijk uit te voeren.’   

Staatssecretaris Van der Burg van Justitie en Veiligheid zegt de zorgen die leven te delen. De staatssecretaris heeft inmiddels beloofd om samen met Nidos en COA gemeenten in een brief te vragen om actief bij te dragen aan de opvang van asielzoekerskinderen.  

UPDATE na Hoger Beroep

Op 20 december heeft het Hof nogmaals benadrukt dat de Staat onrechtmatig handelt in de huidige asielopvangcrisis en hier ook verantwoordelijk voor kan worden gehouden. UNICEF is verheugd dat de rechter in hoger beroep de kern van de uitspraak in eerste aanleg in stand houdt. Hiermee spreekt het Hof zich uit over de minimumnormen voor de toekomstige opvang van asielzoekers, waaronder de toegang tot onderwijs, (psychosociale) zorg, speelvoorzieningen voor kinderen en een medische screening die rekening houdt met de specifieke kwetsbaarheid van onder andere alleenreizende kinderen (amv). Het is teleurstellend dat de Staat geen termijn is opgelegd om de situatie voor kinderen in de (crisis)noodopvang op korte termijn te verbeteren. UNICEF vraagt de Staat met spoed te handelen in lijn met haar eigen woorden en er alles aan te doen om ervoor te zorgen dat kinderen worden overgebracht naar locaties die passen bij hun omstandigheden. De VN-Kinderrechtenorganisatie benadrukt daarom de noodzaak van het zo snel mogelijk realiseren van voldoende duurzame opvangplekken en gaat ervan uit dat de Staat hierbij oog heeft voor de belangen en bijzondere behoeften van kinderen zoals beschreven in het VN-Kinderrechtenverdrag.