Naleving Kinderrechten: Nederland rapporteert aan VN-Kinderrechtencomité
13 november 2020Nederland heeft de afgelopen jaren ingezet op het verbeteren van de zorg en bescherming van de jeugd. Dit staat in de vijfjaarlijkse staatsrapportage over de naleving van kinderrechten in Koninkrijk Nederland, die op 5 november is ingediend bij de Verenigde Naties. De rapportage beschrijft wat er sinds de laatste aanbevelingen van het VN- Kinderrechtencomité aan Nederland is gedaan.
© UNICEF/Schoonewille
© UNICEF/Schoonewille
Positieve ontwikkelingen, met ruimte voor verbetering
Zo beschrijft het rapport dat jongerenparticipatie op landelijk niveau steeds meer vorm krijgt. De overheid sprak de afgelopen vijf jaar bijvoorbeeld geregeld met afgevaardigden van jongerenorganisaties, met kinderministers en jeugdpanels. Ook zijn jongeren opgeroepen hun stem te laten horen tijdens de corona-periode. Ondanks deze positieve ontwikkelingen, blijft er ruimte voor verbetering op het gebied van de naleving van kinderrechten, meent het Kinderrechtencollectief.
“Wat op het eerste oog mist in de rapportage, is in welke mate de acties van de staat ook daadwerkelijk hebben bijgedragen aan de verwezenlijking van de rechten van kinderen in het Koninkrijk, zegt Laurien Koster, voorzitter van het Kinderrechtencollectief. “Daar komt bij dat door de coronacrisis veel van de al bestaande problemen verergeren; die trend zet de komende jaren hoogstwaarschijnlijk door.”
Zorgen over zorg
Het staatsrapport vermeldt dat de jeugd geestelijke gezondheidszorg onder de verantwoordelijkheid van de gemeente valt. UNICEF maakt zich de komende jaren hard om te zorgen dat jongeren in Nederland mentaal gezond zijn. Daarvoor is onder andere aandacht nodig voor het mentaal welzijn nog voordat er sprake is van problemen. Zie ook ons onderzoek 'Geluk onder Druk?'
Sinds de invoering van de Jeugdwet zijn er lange wachtlijsten voor jeugdhulp; kinderen zitten lange tijd zonder passende hulp. Daardoor raken kinderen beschadigd en is vervolgens vaak zwaardere zorg noodzakelijk. Specialistische jeugdhulp is daarnaast niet voor alle kinderen toegankelijk en veel jeugdhulpinstellingen staan op het randje van faillissement. Het Kinderrechtencollectief pleit voor een duidelijke visie die ervoor zorgt dat de rechten en het belang van het kind in iedere regeling voorop staat.
Caribisch Nederland
Het staatsrapport schrijft ook over het Caribische deel van Nederland en geeft onder andere aan dat het onderwijs en de jeugdzorg in de afgelopen jaren is verbeterd en dat jeugdstrafrecht is ingevoerd. Lees hier ook de Situatieanalyse van kinderen en jongeren in Caribisch Nederland.
VN-Kinderrechtencomité
De staatsrapportage is één van de stappen in de 5-jaarlijkse verantwoording van de Nederlandse staat aan het VN-Kinderrechtencomité. Het Kinderrechtencollectief komt in 2021 met een officiële reactie, de zogenaamde ngo-rapportage, aan het VN-comité over de naleving van kinderrechten in Nederland. Na dialogen met de staat en een vertegenwoordiging van de ruim 100 ngo’s en experts komt het VN-Kinderrechtencomité in de loop van 2021 met aanbevelingen (Concluding Observations) aan de Nederlandse staat. UNICEF draagt bij aan de ngo-rapportage.
Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat uit vier landen. Naast Nederland doen ook Aruba, Curaçao en Sint Maarten verslag van de kinderrechtensituatie.
© UNICEF/Schoonewille
© UNICEF/Schoonewille
Passend onderwijs
Met de invoering van de wet passend onderwijs in 2014 staan nog steeds veel kinderen aan de zijlijn. Ze zitten noodgedwongen thuis, worden doorgestuurd naar speciaal onderwijs, krijgen les op een te laag niveau of ontvangen niet de juiste ondersteuning binnen het regulier onderwijs. Het lerarentekort in het primair onderwijs loopt daarnaast ieder jaar op, wat leidt tot grote aantallen in de klas, maar ook tot onwenselijke situaties voor de klas: onbevoegde leraren en klassen die naar huis worden gestuurd.
Armoede
Het staatsrapport laat zien dat in Nederland 264.000 kinderen opgroeien in armoede. Ondanks verschillende inspanningen die het Rijk met de VNG is gestart, daalt dit aantal maar langzaam. Deor de coronacrisis is het waarschijnlijk dat meer kinderen in armoede zullen opgroeien bijvoorbeeld doordat de ouders hun baan verliezen. De crisis vergroot de al bestaande kansenongelijkheid. Op dit moment wordt er per gemeente verschillende soorten hulp geboden bij armoede. Ondanks alle goede bedoelingen en initiatieven, blijft een aanpak van de structurele oorzaken van armoede onder kinderen uit.
In het Kinderrechtencollectief bundelen organisaties hun krachten om op te komen voor de belangen van kinderen en toe te zien op de borging van kinderrechten in de Nederlandse wet, beleid en praktijk. Het Kinderrechtencollectief bestaat uit de kernleden Defence for Children, Stichting Kinderpostzegels, Nationale Jeugdraad (NJR), Save the Children, Terre des Hommes en UNICEF Nederland, met als adviseur het Nederlands Jeugdinstituut. Het Kinderrechtencollectief heeft naast de kernleden vele andere partners.
Meisje van 6 woont met haar moeder in het nieuwe tentenkamp in Moria in Griekenland
© UNICEF/Enri Canaj/Magnum Photos
Meisje van 6 woont met haar moeder in het nieuwe tentenkamp in Moria in Griekenland
© UNICEF/Enri Canaj/Magnum Photos
Migratie en Nieuwkomers
Het staatsrapport vermeldt dat bij de beoordeling van asielaanvragen en aanvragen voor gezinshereniging de belangen van het kind voorop staan. Gezinshereniging wordt binnen de wettelijk gestelde termijn afgehandeld en ook zijn er kleinere, kindvriendelijke wooneenheden gerealiseerd. Toch zien we dat kinderen die nieuw zijn in Nederland, vaak in langdurige verblijfsonzekerheid zitten. Bij de immigratiedienst is de gemiddelde wachttijd tot de start van een asielprocedure al één jaar. Daarnaast geeft Nederland geen gehoor aan de noodkreet van Griekenland en de roep van de samenleving om een einde te maken aan de onmenselijke situatie waarin alleenstaande vluchtelingenkinderen in de Griekse kampen zich bevinden.
In mei 2021 reageert het Kinderrechtencollectief, waar UNICEF onderdeel van uitmaakt, officieel met een NGO-rapportage op de staatsrapportage.
