Het niemandsland waar kinderen op de vlucht het probleem van een ander zijn

Agadez, Niger - Niets is verder verwijderd van de poorten van het paradijs dan deze verzengende, onaardse woestenij die zich uitstrekt zover het oog reikt.

En toch is dit het. Verborgen in de getto's, verspreid over de buitenwijken van deze oude, kurkuma-gekleurde stad, hangen honderden migranten rond. Gestrand, met weinig hoop en onvervulde dromen. Ze zijn onderweg naar of van naburige landen, of verder. Sommigen, maar misschien verrassend niet de meesten, houden de uiteindelijke prijs voor ogen als ze over het brandende zand van de Sahara lopen: Europa. Onder hen kinderen die alleen reizen en moeders met pasgeborenen.

Agadez was ooit de migratiehoofdstad van Afrika, een kruispunt van rondtrekkende mensen. Een bruisend zakencentrum voor smokkelaars, met bermwinkeltjes waar maskers en zonnebrillen verkocht werden voor de helse reis, en waar mensenhandelaars hun menselijke handel opwachtten. Autoriteiten knepen toen een oogje dicht. Nu Europa en Noord-Afrika vanwege de algemene migratiebeperking hun grenzen verscherpen en drama’s veroorzaken op zee door het sluiten van hun havens, is deze onwaarschijnlijke plek de nieuwe grens van Europa geworden. 

Sinds november vorig jaar zijn meer dan 8.000 West-Afrikanen, waaronder 2.000 kinderen, vanuit Algerije teruggestuurd naar Niger. Nog eens 900 vluchtelingen en asielzoekers uit Oost-Afrika zijn uit Libië overgebracht in afwachting van omslachtige en trage hervestiging of gezinsherenigingsprocessen.

Niger is een van de armste landen ter wereld en heeft het zwaar te verduren van het 'uit het oog- uit het hart' beleid van rijkere landen die van migratie een probleem van anderen maken.

Haastig gemaakte overeenkomsten tussen landen onderling - EU-Turkije; EU en Libië; Frankrijk-Niger; Algerije -Niger - maken migratie het probleem van iemand anders, waardoor migranten van het kastje naar de muur worden gestuurd, verder naar het zuiden. Kinderen betalen de hoogste prijs omdat er weinig tot geen voorzieningen bestaan die hun veiligheid kunnen garanderen.

Tijdens een verschroeiend warme stofstorm ontmoetten we een jonge Guinees- kwaad omdat hij over de grens werd gedumpt vanuit Algerije, waar hij op straat leefde en zich in leven hield met allerlei klusjes. Hij hield een woeste tirade, maar zijn woorden waren net zo wijs als verontrustend: "De woestijn is een begraafplaats geworden voor onze Afrikaanse broeders en niemand geeft er iets om."

Hij was een van de velen die waren teruggekeerd uit Algerije; achtergelaten in een niemandsland in de woestijn met temperaturen van 48 graden Celcius. Kilometers van de grens met Niger, lopend totdat ze transport en onderdak konden vinden. Velen kwamen uit een gebied dat al lang afhankelijk was van inkomsten uit bedelen. Ironisch is het dat de kinderen rondcirkelen met plastic bedelbakjes: bedelend van de teruggekeerde bedelaars; de migranten die naar Agadez worden gebracht.

Drie VN-agentschappen - UNHCR, IOM en UNICEF - hebben de respons in Niger geïntensiveerd, maar toch vallen er te veel mensen door de mazen van het net.  "De handhaving van de anti-migratiewet heeft de dynamiek in het land veranderd. We zien een enorme toename in niet-begeleide kinderen, Bovendien gebruiken ze routes waar ze niet kunnen worden gevolgd, en die veel gevaarlijker zijn "zegt Dan Rono van UNICEF. "Het is een zware reis voor een volwassene, voor een 11-jarige is het bijna onmogelijk is. "

Kinderen op de vlucht

Alleen al in april was er een stijging van 14 procent t.o.v de maand ervoor van mensen die door Niger reisden. Ongeveer een derde van de kinderen was uitgeput en getraumatiseerd. Het ware cijfer zal waarschijnlijk hoger zijn omdat veel kinderen onopgemerkt blijven of zich verbergen.

Omar, een 14-jarige uit Sierra Leone, was een van die ‘verborgen statistieken’. Hij is een slungelige tiener met een Yankees-pet, een mouwloos vest, baggy shorts en slippers; nagenoeg zijn hele bezit. Onder de radar wacht hij, net buiten Agadez op een plek die het 'Ghetto' genoemd wordt, op de kans om over te steken. Hij liep van huis weg omdat zijn vader niet betaalde voor zijn schoolgeld.

"Ik heb mijn beslissing genomen om naar Libië of om naar Europa te gaan om een ​​goed leven te leiden. Moge God mij redden en leiden, ik zal niet terugkeren naar huis totdat ik het heb gemaakt, om een ​​goede jongen te worden, zodat ik het gezin kan steunen, "zei Omar. "Als ik thuis blijf zal ik het niet maken. Ik zal een slechte jongen worden. Ik zal roken, drinken ... Ik wil dat leven niet oké? Ik wil geen slechte jongen worden. Maar als ik naar Europa ga, ga ik door met mijn school. Ik zal weer gaan voetballen ".

UNICEF heeft in studies gevonden dat de meeste kinderen op de vlucht in Afrika blijven en geen zin hebben om naar Europa te gaan.  Van degenen die wel naar Europa willen, zoals Omar, zegt ongeveer een derde  dat het hen om een ​​opleiding gaat.

Een voormalige smokkelaar, Dan Ader, zag zijn lucratieve werk verkruimelen sinds de strikte beperkingen. "Er zijn zoveel doden omdat er duizenden routes zijn. Als je GPS een klein probleempje heeft, ben je ten dode opgeschreven! Je zult je weg niet opnieuw vinden. " Op zee zijn er tenminste kustwachten; niemand patrouilleert over de uitgestrekte en dodelijke zee van zand.

Maar mensen blijven het proberen. Wanhoop en dromen veranderen hen in filosofen en dichters en de houtskool-graffiti op de grimmige gettomuren vertellen hun verhalen zoals de krassen op een gevangeniscel: "Europa ou rien. Dieu est là! Europa of kapotgaan. God is daar!"

"De kinderen die in Niger stranden hebben niet alleen nu dringend hulp nodig, maar ook steun op de langere termijn", aldus Ted Chaiban, hoofd programma’s van UNICEF. "Ze hebben meer informatie nodig om de juiste keuzes te kunnen maken, en ze hebben hulp nodig om eventueel terug naar huis te keren, als dat mogelijk is, of naar een ander land. Voor de kinderen die niet naar huis kunnen terugkeren, moeten andere landen een veilige plek bieden. De kinderen die in Niger zijn gestrand kijken naar ons allemaal voor een duurzame oplossing."

Sarah Crowe is senior UNICEF communicatie specialist op migratie en bezocht Niger eerder dit jaar.

UNICEF roept op om maatregelen te nemen om de veiligheid van deze kinderen te garanderen:

• Vluchtelingen – en migrantenkinderen moeten over de grenzen heen beschermd worden
• Autoriteiten aan de grens moeten alert zijn op kwetsbare kinderen
• Kinderen moeten toegang krijgen tot opvang onderwijs, gezondheidzorg en jeugdzorg.
• Daarnaast moeten de grondoorzaken waarom kinderen migreren worden aangepakt, zoals armoede, geweld en gebrek aan onderwijs.